خبرگزاری فارس-کرمانشاه؛ بهنام بسامی: با فرارسیدن محرم الحرام بار دیگر هیأت‌ها و دسته‌جات عزاداری در جای جای کشور رخ نمایان کرده‌اند، هیئاتی که نقش بی‌بدیلی در قوام تشیع داشته و و همواره فرهنگ‌ساز بوده و در تحولات سیاسی و اجتماعی اثرگذار. هیأت‌هایی که محل اجتماع عزاداران حسینی و نشر افکار و مرام اهل بیت(ع) بوده‌اند و از جایگاه و حرمت ویژه‌ای در نزد مردم برخودارند. استان کرمانشاه از دیرباز محل ابراز عشق و ارادت خالصانه به اهل بیت (ع) بوده است، این استان با امام حسین (ع) پیوند دیرینه دارد؛ چراکه دروازه کربلاست. مردم کرمانشاه قرن‌ها میزبان زوار اباعبدالله الحسین (ع) بوده و خاک پای آنان را سرمه چشم کرده و قدوم آنان را بر سر می‌نهادند؛ محبت حسین(ع) در بند بند وجود مردمان این دیار ریشه دوانده. از برخی دوستان سراغ کسی را می‌گیرم که درباره سابقه عزاداری در کرمانشاه و هیئات و تکایای آن اطلاعات مکفی داشته باشد، آقای محمدجمال حسین زاده را معرفی می‌کنند، به دیدار او در محل کارش در دادگستری کرمانشاه رفتم. حسین‌زاده بیان شیوایی دارد و بر تاریخ کرمانشاه مسلط است. بخش اعظم این گزارش حاصل هم صحبتی با اوست. به برکت گذر صدها ساله مشتاقان شاه کربلا از کرمانشاه و قدوم متبرک آنان و به تبع آن، آشنایی با فرهنگ و شیوه عزاداری نقاط مختلف کشور هیئات عزاداری پرمایه‌ای در این سامان شکل گرفته. به طوری که یکی از مراجع تقلید آن زمان که سال‌ها، امام جماعت حرم امام حسین (ع) بوده، هنگامی که به دعوت «آیت‌الله شیخ هادی جلیلی» در ایام محرم، میهمان ایشان می‌شود، پس از دیدن عزاداری‌های پرشور و خالصانه مردم کرمانشاه اظهار شگفتی می‌کند و می‌گوید حتی در کربلا نیز چنین عزاداری‌هایی را مشاهده نکرده است. عزادارای برای امام حسین (ع) قدمتی به تاریخ شهادت آن حضرت دارد، لکن عزاداری به شیوه امروزی ابتدا از بیوت علما پا گرفت و کم کم به مساجد کشیده شد، اما بعدها چون مساجد محدودیت‌هایی داشتند، حسینیه‌ها و تکایا شکل گرفتند. در اواخر دوره زندیه و مصادف با سکونت «آخوند ملا عبدالجلیل» در شهر کرمانشاه، او با کمک «علیمرادخان زنگنه)» حاکم وقت کرمانشاه، مسجدی احداث می‌کند که در آن رسما عزای حسین(ع) برپا می‌شود؛ بعدها به این منظور تکیه «حاج سید» در محله «جلوخان» احداث می‌شود. در اواخر دوران قاجار دسته‌جات عزاداری سراسر شهر کرمانشاه، مراسمات خود را در «قبرآقا» جایی واقع محله کنونی«منزه»، ختم می‌کردند. یکی از معروف‌ترین تکایای کرمانشاه که ۱۲۰ سال است محل اقامه عزای حسینی است، «تکیه معاون الملک» بوده که توسط «معین الرعایا» ساخته شد و در سال ۱۲۸۲ هجری شمسی به بهره‌برداری رسید. این تکیه در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی توسط «ظهیرالملک» سردمدار مشروطه در کرمانشاه تخریب شد، چرا که «معاون الملک» برادر کوچکتر «معین الرعایا» که مدتی حاکم کرمانشاه بوده با مشروطه چیان مخالف بود. معاون‌الملک به قصد انتقام از ظهیر الملک، در طاق‌بستان اردویی برپا می‌کند اما با وساطت بزرگان و متنفذین، قائله تمام می‌شود، اما وی در سال ۱۳۲٠ هجری شمسی ضمن خرید زمین‌ها و خانه‌های اطراف تکیه شروع به بازسازی آن در مساحتی حدود ۴۳۰۰ متر می‌کند، کار بازسازی ۷ سال به طول می‌انجامد، این کار باعث می‌شود نام معاون الملک برای همیشه بر این تکیه نهاده شود. معاون الملک در بازسازی تکیه علاوه بر قسمت «زینبیه» که از زمان معین الرعایا در تکیه ساخته شده بود قسمت‌های «عباسیه» و «حسینیه» را نیز به این بنا اضافه می‌کند و از کاشی‌کاران ماهر و بنام آن دوران چون حسین نقاش تهرانی، سیدابوالقاسم مانی و حسین کاشی‌پز تهرانی بهره می‌گیرد و تمام امکانات من جمله کوره کاشی‌پزی را برایشان مهیا می‌کند. با کاشی‌کاری‌های هفت رنگ تکیه تصاویر زیبایی از پادشاهان اساطیری ایران باستان، حضور یوسف در مجلس عزیز مصر، واقعه غدیرخم، واقعه عاشورا و تصاویری از علماء بزرگ آن روزگار، خلق شده که جلوه زیبایی به این بنا بخشیده است. در قسمت «زینبیه» و در زیر گنبد زیبای آن نیز بخش‌های مهم واقعه کربلا همچون وداع امام حسین(ع) با حضرت علی اکبر(ع)، رخصت طلبیدن زعفر جنی از امام (ع) برای یاری ایشان، خاکسپاری شهدا، وارد شدن کاروان اسرا به مجلس یزید، بازگشت بازماندگان کاروان کربلا به مدینه و انتقام مختار ثقفی از ظلمه کربلا به تصویر کشیده شده. همچنین اشعار محتشم کاشانی در زیر و ساقه گنبد زینبیه نوشته شده. مجموع این کاشی کاری‌ها بیننده را تا حد زیادی با سیر اتفاقات کربلا و وقایع بعد از آن آشنا می‌کند. می‌گویند معاون الملک بسیار مهمان‌نواز و سفره‌دار بوده و در پذیرایی از زوار کربلا دقت تمام را به خرج می‌داده و با نهایت عزت و احترام و تشریفات زیاد از آنان میزبانی به عمل می‌آورده و به مرغوب‌ترین اطعمه و اشربه میهمان‌شان می‌کرده. می‌گویند بعد از مرگ معاون الملک تکیه رو به انحطاط می‌رفته با همت آیت‌الله شیخ هادی جلیلی و آقا سید محمد میبدی به مدرسه علوم دینی تبدیل می‌شود. تکیه علاوه بر اینکه از ابتدا محل اقامه عزای اباعبدالله الحسین(ع) بوده، سالیان سال نیز محل ختم دسته‌جات عزاداری در روز عاشورا بوده، امروزه نیز هیئات و دسته‌جات مختلف در این مکان تاریخی عزاداری می‌کنند. در اقوال آمده که مردمان محلی شهادت داده‌اند بعد از تخریب تکیه به دست ظهیرالملک، از زیر ویرانه‌ها تا ۴۰ روز صدای ناله می‌آمده، علاوه براین در آن حوالی با وجود اینکه عقرب بسیار زیاد بوده ولی هیچگاه کسی را در تکیه نیش نمی‌زده‌اند؛ این وقایع سبب ایجاد نوعی تقدس برای این تکیه در نزد مردم شده بود. امروزه نیز مردم کرمانشاه اعتقاد ویژه‌ای به مراسم شام غریبان تکیه دارند و هر ساله حال و هوای منحصر بفردی در آن شکل می گیرد. این تکیه در سال ۱۳۵۴ به ثبت ملی رسید، در جنگ تحمیلی آسیب دید و توسط مرحوم «محمد خان معینی» فرزند معاون‌الملک طی قراردادی اجاره نگهداری آن به اداره‌کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کرمانشاه واگذار شد و از آن زمان تاکنون این اداره علی دوام در حال مرمت آن است. تکیه «معاون الملک» گواه محکمی بر سالیان سال عشق‌بازی کرمانشاهیان با خون خداست، عزاداری و ابراز ارادت خالصانه مردم کرمانشاه به خاندان عصمت و طهارت و بویژه اباعبدالله الحسین(ع) نور و معنویت خاصی به تکیه بخشیده؛ همه جای آن رنگ خدا و بوی حسین(ع) دارد. باشد که قدر بدانیمش و در نگاهداشتش بکوشیم. پایان پیام/پ